นางขุชชุตตรา อุบาสิกา

นางขุชชุตตรา  อุบาสิกา

---

        นางขุชชุตตราเป็นหญิงสาวพิการหลังค่อมและเป็นทาสี (หญิงรับใช้) ของนางสามาวดี  เมื่อนางสามาวดีได้รับการอภิเษก เป็นพระมเหสีของพระพุทธเจ้าอุเทนแล้ว  

        พระเจ้าอุเทนได้พระราชทานเงินวันละ 8 กหาปณะให้แก่นางเพื่อจัดซื้อดอกไม้บูชาพระพุทธเจ้า และพระสงฆ์สาวก  
        นางสามาวดีได้มอบหน้าที่ในการไปรับเงินและซื้อดอกไม้ให้แก่นางขุชชุตตราเป็นผู้รับผิดชอบ 
        นางขุชชุตตรา เป็นหญิงที่อาภัพแต่เพียงร่างกาย แต่สติปัญญาเฉลียวฉลาดกว่าคนอื่นๆ อีกมากมาย   

        เมื่อนางได้รับมอบหมายจากนางสามาวดีให้เป็นผู้ไปรับเงินจากพระคลังวันละ 
๘ กหาปณะ  แทนที่นางจะเอาเงินไปซื้อดอกไม้ทั้งหมด 

        แต่เอาไปซื้อเพียงครึ่งเดียว   ส่วนครึ่งหนึ่งนางเบียดบังเอาไปเป็นของตน   ถ้าใช้ภาษาในปัจจุบันก็คือทุจริตประพฤติมิชอบต่อหน้าที่นั่นเอง 

        วันหนึ่งนายสุมนมาลาการ (ช่างทำพวงมาลัยชื่อสุมน) มีความประสงค์จะถวายภัตตาหารแก่พระภิกษุสงฆ์ โดยมีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน 

        และปกติพระสงฆ์สาวกจะไปรับบิณฑบาต ที่บ้านโฆสกเศรษฐีกุกกุฏเศรษฐี และปาวาริกเศรษฐี แห่งละ 500 รูป 

        จนกระทั่งไม่มีพระภิกษุเหลือพอที่จะไปรับบิณฑบาตที่อื่น   ดังนั้นผู้ประสงค์จะบำเพ็ญกุศล นิมนต์พระสงฆ์ไปรับภัตตาหารที่บ้าน 

        จะต้องพูดตกลงของแบ่งพระสงฆ์จากเศรษฐีทั้ง 3 เสียก่อน   นายสุมนมาลาการก็ต้องไปขอโอกาส จากเศรษฐีก่อน

        โดยกล่าวว่า“ข้าพเจ้าเป็นผู้รับใช้ทำพวงมาลัยให้ท่านบูชาพระตลอดมา   บัดนี้ข้าพเจ้าประสงค์จะนิมนต์พระศาสดา พร้อมด้วยพระภิกษุสงฆ์มารับบิณฑบาตที่บ้านบ้าง ขอท่านจงให้พระศาสดาแก่ข้าพเจ้าสักวันเถอะ”  

        เศรษฐีทั้ง 3 ให้โอกาสแก่นายมาลาการด้วยความเต็มใจ   นายสุมนมาลาการจึงไปเฝ้าพระศาสดา และทูลขอนิมนต์ให้เสร็จไปเสวยภัตตาหารในวันรุ่งขึ้น

        นางขุชชุตตราได้ไปรับพวงมาลัย  ที่ร้านดอกไม้ของนายสุมนมาลาการเหมือน ทุกๆ วัน  

        แต่วันนี้นายสุมนมาลาการ ได้ขอร้องให้เธออยู่ช่วยจัดแจงเตรียมของถวายพระเสียก่อนค่อยกลับ 

        นางรับคำเชิญพอเจ้าภาพถวายภัตตาหารเสร็จเรียบร้อยแล้ว  พระพุทธเจ้าแสดงธรรม  นางขุชชุตตราตั้งใจฟัง 

        มองเห็นโทษแห่งการทุจริตต่อหน้าที่ด้วยปัญญาอันแจ่มชัด  วันนั้นเธอจึงซื้อดอกไม้(พวงมาลัย) ครบทั้ง 8 กหาปณะ  

        ทำให้ได้ดอกไม้มากกว่าทุกวันถึงเท่าตัว 

        พอนางสามาวดีเห็นดอกไม้ก็แปลกใจ  จึงถามนางขุชชุตตราว่า  “แม่คุณ พระราชาพระราชทานเงินค่าดอกไม้ให้แก่เราเพิ่มขึ้นเป็น ๒ เท่าหรือ

        ”นางขุชชุตตราตอบว่า “มิใช่หรอก  พระแม่เจ้า” 

        นางสามาวดี “ถ้าไม่ใช่  ทำไมวันนี้จึงมีดอกไม้มากกว่าทุกวัน”
        นางขุชชุตรา “ในวันอื่นๆที่ผ่านมาหม่อมฉันทุจริตต่อหน้าที่เบียดบังเอาเงิน 4 กหาปณะเท่านั้น
        นางสามาวดี “เพราะเหตุใด  วันนี้เธอจึงไม่ทำทุจริตต่อไปเล่า?”
        นางขุชชุตตรา  “เพราะหม่อมฉันฟังพระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้าแล้วได้บรรลุธรรม จึงมองเห็นโทษที่ไม่ซื่อสัตย์   การกระทำนั้นถึงคนอื่นไม่รูไม่เห็น แต่ตัวเราย่อมรู้และเห็นเสมอ”
        นางสามาวดีแทนที่จะโกรธ  ดุด่าว่ากล่าวเธอหรือไล่เธอออกไปอยู่ที่อื่น  หรือปลดเธอออกจากหน้าที่นั่นไปทำหน้าที่อื่น ในฐานะที่เธอมีความผิดทุจริตต่อหน้าที่  กลับกล่าวว่า 

        “นี่แม่คุณ   เจ้าจงทำให้พวกเราได้ดื่มอมตรส (รสพระธรรม) ที่เธอได้ดื่มแล้วนั้น”   

        นางขุชชุตตราได้ฟังเท่านั้นก็กล่าวตอบว่า 

        “ขอพระแม่เจ้าได้โปรดอนุญาตให้หม่อมฉันได้อาบน้ำชำระร่างกายก่อนเถิด”         

        นางสามาวดีสั่งให้จัดน้ำหอม 16 หม้อให้เธออาบ ให้มอบผ้าสาฎก (ผ้าห่มหรือผ้าคลุม)   เนื้อดีอีก 2 ผืน   

        นางขุชชุตตราใช้นุ่งผืนหนึ่ง ใช้เป็นอาสนะ (ที่นั่ง)  อีกผืนหนึ่ง  นางนั่งลงบนอาสนะนั้น แล้วเรียกหญิงบริวารของนางสามาวดีทั้งหมด ประมาณ 500 คน

        มานั่งฟังนางขุชชุตตราแสดงธรรม  ซึ่งเธอแสดงได้อรรถรสทำนองเดียวกับที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงในวันนั้น   

        หญิงเหล่านั้นฟังธรรมเทศนาของเธอแล้วบรรลุโสดาปัตติผล  หญิงเหล่านั้นกราบเธอ  แล้วกล่าวว่า 

        “แม่คุณ  ตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป  แม่ท่านไม่ต้องทำงานต่ำแบบงานคนใช้อีกต่อไป   ขอให้ท่านจงอยู่ในฐานะมารดาและอาจารย์ของพวกเรา  ให้ท่านไปสู่สำนักของพระบรมศาสดาฟังธรรมของพระองค์แล้วนำกลับมาแสดงธรรมแก่พวกเราเถิด”   

        ซึ่งนางก็สามารถทำได้ดีและได้รับการยกย่องจากพระพุทธเจ้าเป็นธรรมกถิกา (นักแสดงธรรมหญิง)